W erze cyfrowej cyberprzestępcy stosują coraz bardziej zaawansowane techniki manipulacji, aby oszukiwać użytkowników i wyłudzać ich dane. Jednym z najbardziej niebezpiecznych zagrożeń jest pharming – technika, która pozwala cyberprzestępcom przekierowywać użytkowników na fałszywe strony internetowe bez ich wiedzy. W przeciwieństwie do phishingu, pharming nie wymaga aktywnego udziału ofiary, co czyni go jeszcze trudniejszym do wykrycia. W tym artykule przyjrzymy się mechanizmowi działania tego zagrożenia, przedstawimy najnowsze statystyki oraz omówimy metody ochrony.
Skalowanie zagrożenia – aktualne statystyki
Według raportu Cybersecurity Ventures 2023, pharming stanowi rosnące zagrożenie w cyberprzestrzeni, a jego wykorzystanie w atakach wzrosło o 35% w 2023 roku w porównaniu do roku poprzedniego. Dane CSIRT NASK wskazują, że tylko w Polsce w 2023 roku zgłoszono ponad 120 tysięcy przypadków prób przekierowania użytkowników na fałszywe strony internetowe.
Z kolei badania przeprowadzone przez IBM X-Force Threat Intelligence Index 2023 wykazały, że pharming stanowi już 18% wszystkich ataków na infrastrukturę bankową i e-commerce, co potwierdza, że jest to jedno z głównych zagrożeń dla transakcji online. Co więcej, Ponemon Institute informuje, że globalne straty finansowe spowodowane pharmingiem w 2023 roku przekroczyły 2 miliardy dolarów, co stanowi znaczący wzrost w porównaniu do lat poprzednich.
Mechanizm działania pharmingu
Pharming wykorzystuje podatności w systemach DNS (Domain Name System) oraz w oprogramowaniu użytkowników, aby przekierować ich na fałszywe strony internetowe. Istnieją dwa główne sposoby przeprowadzania tego rodzaju ataku:
- Pharming na poziomie użytkownika (Local Pharming) – atakujący infekuje komputer ofiary złośliwym oprogramowaniem (malware, trojany), które modyfikuje plik hosts systemu operacyjnego. W efekcie użytkownik, wpisując adres prawdziwej strony (np. banku), zostaje przekierowany na fałszywą stronę kontrolowaną przez cyberprzestępców.
- Pharming na poziomie serwera DNS (DNS Poisoning) – cyberprzestępcy infekują serwery DNS, manipulując ich wpisami. W ten sposób użytkownicy próbujący odwiedzić popularne strony (np. portale bankowe) są automatycznie przekierowywani na strony phishingowe bez ingerencji z ich strony.
Kluczową cechą pharmingu jest jego niewidoczność – użytkownik może nie zdawać sobie sprawy, że jego dane logowania zostały skradzione, ponieważ fałszywa strona wygląda identycznie jak oryginalna.
Jak rozpoznać pharming?
Ponieważ pharming jest trudny do wykrycia, ważne jest zwrócenie uwagi na następujące sygnały ostrzegawcze:
- Brak certyfikatu SSL (https) – prawdziwe strony bankowe i serwisy e-commerce zawsze używają szyfrowania SSL.
- Nietypowe zachowanie strony – np. inny wygląd formularza logowania, brak niektórych funkcji lub dziwnie wyglądające elementy interfejsu.
- Nieoczekiwane przekierowania – jeśli po wpisaniu adresu strony zostajesz automatycznie przekierowany na inną domenę, może to być oznaka pharmingu.
- Długi czas ładowania strony – w niektórych przypadkach fałszywe strony ładują się wolniej, ponieważ wymagają przetwarzania dodatkowych skryptów.
Jak skutecznie chronić się przed pharmingiem?
1. Korzystaj z bezpiecznych połączeń internetowych
Używaj wyłącznie zaufanych sieci Wi-Fi, a w przypadku połączeń publicznych stosuj VPN, aby zabezpieczyć swój ruch internetowy przed atakami man-in-the-middle.
2. Sprawdzaj certyfikaty SSL
Zawsze upewnij się, że odwiedzana strona ma aktywny certyfikat SSL i zaczyna się od „https://”. Weryfikuj ikonę kłódki w pasku adresu.
3. Aktualizuj oprogramowanie i system operacyjny
Regularne aktualizacje systemu operacyjnego, przeglądarki oraz oprogramowania antywirusowego pomagają eliminować podatności wykorzystywane przez cyberprzestępców.
4. Korzystaj z filtrów DNS
Zastosowanie bezpiecznych serwerów DNS, takich jak Google Public DNS (8.8.8.8, 8.8.4.4) lub Cloudflare DNS (1.1.1.1), zmniejsza ryzyko ataków na poziomie serwera nazw domen.
5. Włącz uwierzytelnianie dwuskładnikowe (2FA)
Dzięki 2FA nawet jeśli Twoje dane logowania zostaną przechwycone, cyberprzestępca nie uzyska dostępu do Twojego konta bez dodatkowej weryfikacji.
6. Monitoruj aktywność bankową i e-commerce
Regularnie sprawdzaj historię transakcji w banku oraz na platformach zakupowych. W przypadku podejrzanych operacji natychmiast skontaktuj się z obsługą klienta.
7. Używaj oprogramowania antywirusowego i anty-malware
Nowoczesne programy zabezpieczające oferują funkcje ochrony przed modyfikacjami DNS oraz wykrywają podejrzane aktywności w sieci.
Co zrobić, jeśli padniesz ofiarą pharmingu?
Jeśli podejrzewasz, że Twoje dane zostały przejęte przez pharming, należy jak najszybciej podjąć następujące działania:
- Natychmiast zmień hasła do kont bankowych, poczty e-mail i innych kluczowych usług.
- Zgłoś incydent do banku oraz dostawcy usług internetowych.
- Zresetuj ustawienia DNS w swoim systemie i routerze.
- Przeskanuj komputer pod kątem malware – użyj programów takich jak Malwarebytes czy Kaspersky.
- Zgłoś atak do CERT Polska lub CSIRT NASK, aby przyczynić się do eliminacji zagrożenia.
Podsumowanie
Pharming to jedno z najbardziej zaawansowanych oszustw internetowych, które może prowadzić do poważnych strat finansowych i naruszenia prywatności. Jego niewidoczność sprawia, że użytkownicy często nie zdają sobie sprawy z zagrożenia. Świadomość mechanizmów działania tego ataku, stosowanie nowoczesnych narzędzi zabezpieczeń oraz regularne monitorowanie aktywności online to kluczowe elementy skutecznej ochrony.
Więcej szczegółowych informacji na temat pharmingu i innych zagrożeń internetowych znajdziesz tutaj: https://pragmago.tech/pl/porada/oszustwa-internetowe-phishing-spoofing-pharming-i-spam-jak-sie-przed-nimi-bronic/
