Przewlekłe przemęczenie, brak energii po przebudzeniu i obniżona odporność na infekcje mogą być objawem zaburzeń wydzielania kortyzolu, zwanego hormonem stresu. Podobnie trudności z zasypianiem i kołatanie serca. Tymczasem wiele osób nie zdaje sobie sprawy z roli kortyzolu w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu. Co warto wiedzieć na temat tego hormonu? Jak zbadać kortyzol i kiedy trzeba skonsultować z lekarzem wyniki badań? Podpowiadamy.
Czym jest kortyzol i jaką rolę pełni w organizmie?
Kortyzol jest naturalnym hormonem, wytwarzanym przez korę nadnerczy we współpracy z przysadką mózgową i przedwzgórzem mózgowym. Wydzielanie kortyzolu zmienia się w ciągu doby, w zależności od pory doby. Przy prawidłowym funkcjonowaniu organizmu poziom kortyzolu powinien być najwyższy rano, około 30 minut po przebudzeniu, a najniższy wieczorem, przed zaśnięciem. Prawidłowy poziom kortyzolu reguluje ciśnienie krwi, poziom glukozy, przemiany metaboliczne w organizmie oraz stymuluje układ odpornościowy do walki z patogenami. Wzrost poziomu kortyzolu powoduje wydzielanie adrenaliny i noradrenaliny, które zwiększają akcję serca i ułatwiają radzenie sobie w stresujących sytuacjach. Z kolei wieczorem obniżony kortyzol prowadzi do produkcji melatoniny, ułatwiającej zasypianie i nocną regenerację.
Jak zbadać poziom kortyzolu?
Są 3 metody badania poziomu kortyzolu:
- Badanie próbki krwi, pobranej z żyły łokciowej (badanie na czczo). Wynik wskazuje poziom kortyzolu, zawarty w surowicy krwi. Jednak pojedyncze badanie i wynik jest niemiarodajny, ponieważ poziom hormonu jest zmienny.
- Badanie próbki śliny przy pomocy pasków testowych. Takie badanie można wykonać samodzielnie w domu o różnych porach doby, aby sprawdzić i porównać poziom hormonu stresu rano, w ciągu dnia i wieczorem.
- Badanie dobowej zbiorki moczu, prowadzone zwykle na oddziałach szpitalnych, po zleceniu lekarskim. Wskazuje poziom kortyzolu w dobowej zbiórce, ale nie pokazuje, czy poziom hormonu jest prawidłowy w poszczególnych porach dnia.
Coraz częściej praktykowane jest wykonywanie badań przez prywatne laboratoria, w tym badanie próbek śliny, które jest najbardziej miarodajne. Badanie wykonywane powinno być w dniu roboczym, podczas sytuacji, które pacjent przeżywa i na które reaguje na co dzień. Regularnie prowadzone, np. co kilka tygodni, pokazuje, jak zmienia się poziom hormonu o różnych porach doby, a także czy nadnercza, przysadka i podwzgórze pracują prawidłowo. Chcesz dowiedzieć się więcej na temat diagnostyki poziomu kortyzolu? Sprawdź szczegóły pod linkiem https://biohacki.pl/jak-zbadac-kortyzol/
Jak interpretować wyniki badań kortyzolu?
Badanie kortyzolu należy do rzadziej przeprowadzanych badań diagnostycznych. Szkoda, bo jego poziom pomaga zdiagnozować wiele schorzeń i obrazuje ogólną kondycję organizmu. Zwiększone wydzielanie kortyzolu obserwuje się u osób przeżywających nagłe i przewlekłe traumy, czy sytuacje stresowe. Poza tym zarówno zbyt wysoki poziom kortyzolu może wskazywać na guzy nadnerczy, płuc lub przysadki mózgowej, a także inne stany chorobowe, w tym depresję i anoreksję. Z kolei zbyt niski kortyzol jest rezultatem niewydolności nadnerczy, spowodowanej uszkodzeniem narządu, chorobą Addisona lub guzem przysadki mózgowej. W wielu sytuacjach można wyregulować wytwarzanie kortyzolu przy pomocy odpowiednich suplementów diety, medytacji i innych technik relaksacyjnych.
